ამაღლებს ვარჯიში მოტივაციას?

მეცნიერება და პრაქტიკა

შესავალი

„მოტივაცია არ მაქვს“, „ენერგია არ მყოფნის“, „ხვალ დავიწყებ“ — ეს ფრაზები თითქმის ყველასთვის ნაცნობია. მაგრამ იცით თუ არა, რომ სწორედ ის მოქმედება, რომლის გადადებასაც მუდმივად ვცდილობთ, ანუ ვარჯიში, შესაძლოა მოტივაციის მთავარი წყარო აღმოჩნდეს?

მოდით, ერთად გავარჩიოთ: ამაღლებს თუ არა ვარჯიში მოტივაციას, როგორ მუშაობს ეს მექანიზმი, და როგორ გამოვიყენოთ ვარჯიში ფსიქოლოგიური ენერგიის გასაზრდელად?

რა არის მოტივაცია და რატომ გვაკლდება ის?

მოტივაცია არის შინაგანი ძალა, რომელიც გვამოძრავებს მოქმედებისკენ. თუმცა მოტივაცია ცვალებადია — მასზე გავლენას ახდენს სტრესი, ძილი, კვება, ჰორმონები და ემოციური მდგომარეობა.

ფსიქოლოგები მოტივაციას ორ კატეგორიად ყოფენ:

ინტრინზიკული მოტივაცია – ანუ შიდა მოტივაცია, როცა რაღაცას აკეთებ სიამოვნებისთვის.
ექსტრინზიკული მოტივაცია – გარეგანი ფაქტორებისგან წამოსული, როგორიცაა ჯილდო, აღიარება ან წონის დაკლება.

ზოგჯერ ორივე შეიძლება დაგვაკლდეს — სწორედ აქ გვევლინება ვარჯიში როგორც გადამრჩენელი საშუალება.

როგორ მოქმედებს ვარჯიში ტვინზე?

ვარჯიშისას ტვინში მნიშვნელოვანი ბიოქიმიური პროცესები მიმდინარეობს, რომლებიც პირდაპირ უკავშირდება მოტივაციას:

1. დოფამინის ამაღლება

დოფამინი ხშირად მოიხსენიება როგორც „მოტივაციის ჰორმონი“. ფიზიკური აქტივობა ამ ჰორმონის გამოყოფას ასტიმულირებს, რაც ზრდის მოქმედებისკენ სწრაფვას.

კვლევა: 2016 წელს ჩატარებულმა ნეირობიოლოგიურმა კვლევამ აჩვენა, რომ რეგულარულად მავარჯიშე ადამიანებს დოფამინის რეცეპტორების აქტივობა უფრო მაღალი აქვთ, ვიდრე უმოძრაო პირებს.

2. ენდორფინების გამოყოფა

ენდორფინები პასუხისმგებელნი არიან კარგ განწყობაზე. ისინი ამცირებენ სტრესს და ზრდიან ენერგიას — რაც მოტივაციის წინაპირობაა.

3. გაუმჯობესებული ძილი და ენერგია

რეგულარული ვარჯიში აუმჯობესებს ძილის ხარისხს და სხეულს ავსებს ენერგიით, რაც კიდევ ერთი ბიძგია მოტივაციისთვის.

მოტივაციის ციკლი: რატომ იწყება ზუსტად ვარჯიშით?

მოტივაციის კლასიკური მოდელი ასე გამოიყურება:

მოტივაცია → მოქმედება → შედეგი

მაგრამ თანამედროვე ფსიქოლოგია გვთავაზობს ახალ ხედვას:

მოქმედება → მცირე შედეგი → მოტივაცია

ანუ, მოტივაცია ხშირად არ არის წინაპირობა, არამედ შედეგი.

პირველ ნაბიჯს — ანუ ფიზიკურ აქტივობას — აქვს უნარი, დააინიციროს მთელი მოტივაციის ციკლი.

პრაქტიკული მაგალითები და მეცნიერებაზე დაფუძნებული სტრატეგიები

1. დაიწყე 5 წუთით

„5 წუთის წესი“ ამბობს: თუ თავი ვერ დააძალე ვარჯიშს, უბრალოდ დაპირდი თავს, რომ გააკეთებ მხოლოდ 5 წუთს. უმეტეს შემთხვევაში, 5 წუთი როგორც მარტივად გადის.

2. დაიმახსოვრე ვარჯიშის შემდეგი სარგებელი:

ემოციური დაძაბულობის შემცირება
საკუთარი თავის შეგრძნების გაუმჯობესება
კონცენტრაციის ამაღლება
ამოცანების შესრულების სურვილი

3. დააკავშირე ვარჯიში ყოველდღიურ რუტინასთან

მაგალითად: ივარჯიშე მაშინ, როცა ისედაც სმარტფონს იყენებ — ჩართე ვიდეო და გააკეთე მარტივი გამაჯანსაღებელი მოძრაობები.

ვარჯიში მოტივაციის გასაზრდელად კონკრეტულ სფეროებში

სამუშაოსადმი მოტივაცია: ვარჯიში ზრდის ტვინის კოგნიტურ შესაძლებლობებს და კონცენტრაციას.

სწავლა: ვარჯიშის შემდეგ უკეთ მოქმედებს მეხსიერება და ინფორმაციის აღქმა.

შემოქმედება: კვლევები მიუთითებს, რომ ვარჯიშის შემდეგ ადამიანებს მეტი იდეა ებადებათ, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი მეწარმეებისა და კრეატიული პროფესიის ადამიანებისთვისაა.

დასკვნა

მოკლედ რომ ვთქვათ — ვარჯიში არა მხოლოდ შედეგია მოტივაციის, არამედ მისი წყაროც.
პირველი ნაბიჯის გადადგმა შეიძლება რთული იყოს, მაგრამ ეს ნაბიჯი ქმნის ენერგიის, ენდორფინების და შიდა დაჯილდოების სისტემას, რომელიც უბიძგებს მოქმედებისკენ.

ასე რომ, თუ გჭირდება მოტივაცია, არ დაელოდო მას — დაიწყე მოძრაობა. მოტივაციაც გზაში გამოგეწევა.